Bệnh dại là một trong những bệnh truyền nhiễm đáng sợ nhất lịch sử nhân loại. Khi đã lên cơn dại, kể cả là động vật hay con người đều sẽ tử vong nhanh chóng trong đau đớn và hoảng loạn. Tại Việt Nam, bệnh dại liên tục có những diễn tiến phức tạp, do đó việc chủ động dự phòng bằng vắc xin là rất cấp thiết.

Trẻ em là nhóm có nguy cơ cao nhiễm virus dại vì lứa tuổi này thường vuốt ve và chơi đùa với các loại động vật (như chó, mèo…).
Thời gian gần đây, liên tục nhiều địa phương phát đi cảnh báo về sự gia tăng các trường hợp bị chó dại cắn, thậm chí tử vong vì bệnh dại. Đặc biệt, một trường hợp tử vong vì bệnh dại đã được ghi nhận tại Cà Mau. Cũng trong vòng một tuần, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận gần 90 trường hợp bị động vật cắn hoặc cào. Trong đó có những trẻ bị chó cắn rất thương tâm. Trẻ em là nhóm có nguy cơ cao nhiễm virus dại vì lứa tuổi này thường vuốt ve và chơi đùa với các loại động vật (như chó, mèo…).

Bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do virus, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của động vật bị dại lên trên da bị tổn thương.

Ngoài ra, virus dại còn có thể lây truyền từ người sang người qua cấy ghép mô, phủ tạng; vết cắn hoặc tiếp xúc với chất tiết của người bị dại.

Thời gian ủ bệnh dại ở người thông thường là từ 1-3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm.

Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.

Bệnh dại chủ yếu lưu hành ở các nước nhiệt đới. Tại Việt Nam, bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn truyền bệnh chính là chó, mèo. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% (đối với cả người và động vật).

Bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. 

Tuy vậy, bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. Các chuyên gia khuyến cáo những người có nguy cơ cao phơi nhiễm với virus dại cần tiêm phòng trước phơi nhiễm. Những người bị phơi nhiễm với động vật bị bệnh dại hoặc nghi mắc bệnh dại cần điều trị dự phòng bằng vaccine, huyết thanh kháng dại theo hướng dẫn của cán bộ y tế.

Người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vaccine phòng bệnh dại đầy đủ và đúng lịch. Khi bị chó, mèo cắn, cào, người dân cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, tiêm phòng dại kịp thời, tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa tại nhà…

Khi không may bị động vật cắn, cào, liếm, nên bình tĩnh xử trí cẩn thận theo các bước sau:

– Rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút. Nếu không có xà phòng, phải rửa vết thương bằng nước sạch. Đây là biện pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại khi bị động vật cào/cắn.

– Sau đó, tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 45-70%, cồn iot hoặc povidone, iodine để làm giảm thiểu lượng virus dại tại vết cắn. Ngoài ra, có thể sử dụng các chất khử trùng thông thường như rượu, cồn, xà phòng các loại, dầu gội, dầu tắm để rửa vết thương ngay sau khi bị cắn.

– Hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương.

– Đưa nạn nhân đến ngay trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Việc tiêm phòng là cách ngăn ngừa để không bị bệnh dại.

– Tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa, không nhờ thầy lang chữa bệnh dại.

Nguồn: Bộ Y Tế